EP.3 – Choosing the Right Dewatering Equipment

🧭 EP.3 – Choosing the Right Dewatering Equipment

วิธีเลือกเครื่องรีดตะกอนให้เหมาะกับโรงงานคุณ

“เครื่องรีดตะกอนที่ดี...ไม่ใช่ที่รีดได้แห้งสุด แต่คือเครื่องที่ระบบคุณยังเดินได้ทุกวัน”

💧 เริ่มต้นจากคำถามง่าย ๆ ก่อนเลือกเครื่อง

ก่อนจะดูรุ่นหรือยี่ห้อ วิศวกรควรถามตัวเองก่อน 7 ข้อนี้ 👇

1️⃣ ตะกอนของคุณเป็นแบบไหน?

Bio-sludge (ชีวภาพ, ลื่น, ฟองเยอะ)
Chem-sludge (เคมี, หนัก, แห้งง่าย)
Mixed-sludge (ผสมทั้งสองแบบ)

2️⃣ ปริมาณตะกอนที่ต้องรีดต่อวัน?

<5 m³/day = ระบบเล็ก
5–50 m³/day = ขนาดกลาง
50 m³/day = โรงงานใหญ่

3️⃣ พื้นที่ติดตั้งมีจำกัดไหม?

มีพื้นที่ → ใช้ระบบแนวนอนอย่าง Belt Press ได้
พื้นที่จำกัด → ใช้ Screw Press หรือ Filter Press แบบแนวตั้ง

4️⃣ อยากได้ระบบต่อเนื่อง (Continuous) หรือเป็นรอบ (Batch)?

Continuous → Belt / Screw / Centrifuge
Batch → Filter Press

5️⃣ มีแรงงานดูแลตลอดไหม?

มีทีมประจำ → Belt / Filter Press ก็ได้
อยากให้ระบบเดินอัตโนมัติ → Screw Press ตอบโจทย์

6️⃣ ของเสียต้องส่งกำจัดแบบไหน (รหัส 101 / 105 / 106)?

ถ้าต้องส่งไปเผา / ฝังกลบ → ต้องให้ DS% สูงสุด → Filter Press
ถ้าส่งไปรีไซเคิล / ใช้ซ้ำ → Screw หรือ Belt ก็เพียงพอ
สุดท้าย ก็ยังต้องคำนวณจุดคุ้มทุน ว่าแบบไหนคือทางเลือกที่เหมาะสม

7️⃣ การคำนวณจุดคุ้มทุน (Break-even) — เลือกเครื่องรีด/ปลายทางอะไรคุ้มกว่า?
คำนิยาม: เปรียบเทียบ ต้นทุนรวม/วัน ของสองทางเลือก A กับ B แล้วหาเงื่อนไขที่ทำให้ต้นทุนเท่ากัน (จากนั้นเลือกฝั่งที่ต่ำกว่า)

นิยามตัวแปรสั้น ๆ

DS_mass = ของแข็งแห้งต่อวัน (ตัน DS/วัน)
DSA, DSB = สัดส่วนของแข็งหลังรีดของทางเลือก A,B (เช่น 0.18, 0.22, 0.40)
WetA = DS_mass/DSA, WetB = DS_mass/DSB (ตันเปียก/วัน)
Dist = ระยะทางไป–กลับ (กม./เที่ยว หรือ กม./วัน ถ้าคิดรวม)
Rhaul = อัตราค่าขนส่ง (บาท/(ตัน·กม.))
Fee_wet = ค่ากำจัด คิดตามตันเปียก (บาท/ตันเปียก)
Fee_ds = ค่ากำจัด คิดตามตัน DS (บาท/ตัน DS)
OPEXA, OPEXB = O&M (บาท/วัน) ของ A,B

🧩 Sludge Dewatering Machines — เครื่องรีดตะกอนชนิดต่างๆ

🧩 Flowchart การตัดสินใจเบื้องต้น (Sludge Decision Tree)

เริ่มจาก "ชนิดของตะกอน"
│
├── BIO-SLUDGE (ตะกอนชีวภาพ)
│ │
│ ├── มีพื้นที่เยอะ → BELT PRESS
│ │
│ └── พื้นที่จำกัด / อยากเดินอัตโนมัติ → SCREW PRESS ✅
│
├── CHEMICAL-SLUDGE (ตะกอนเคมี)
│ │
│ ├── ต้องการของแห้งมาก / ส่งกำจัดรหัส 101 → FILTER PRESS ✅
│ │
│ └── ของเสียไม่อันตรายมาก → SCREW PRESS ก็เพียงพอ
│
└── MIXED-SLUDGE (ตะกอนผสม)
│
├── งบจำกัด → BELT PRESS
│
└── เน้นอัตโนมัติ / ลดคน → SCREW PRESS ✅

⚙️ ตารางตัดสินใจแบบ Aceken Style

เกณฑ์	Belt Press	Screw Press	Filter Press	Centrifuge
ประเภทตะกอน	Bio / Mix	Bio	Chem / Mix	Chem / Process
ระบบการทำงาน	ต่อเนื่อง	ต่อเนื่อง	แบบรอบ (Batch)	ต่อเนื่อง
ค่าของแข็ง (DS%)	15–20%	18–25%	35–50%	20–28%
พลังงานที่ใช้	ปานกลาง	ต่ำ	ปานกลาง–สูง	สูง
การใช้ Polymer	ปานกลาง	ต่ำ–ปานกลาง	ต่ำ	สูง
แรงงานดูแล	ปานกลาง	ต่ำ	สูง (ยกเค้กออก)	ต่ำ–กลาง
พื้นที่ติดตั้ง	มาก	น้อย	กลาง	น้อย
ต้นทุนเริ่มต้น	ปานกลาง	สูงกว่าเล็กน้อย	สูง	สูง
ค่าใช้จ่ายระยะยาว (O&M)	ปานกลาง	ต่ำ	ปานกลาง	สูง
ความเหมาะสมในไทย	โรงงานขนาดใหญ่, เทศบาล	โรงอาหาร, เครื่องดื่ม, ฟาร์ม	เคมี, โลหะ, สี	อาหาร, เคมี, ผลิตภัณฑ์เฉพาะทาง

💡 ตัวอย่างการใช้งานจริงในโรงงานไทย

โรงงาน	ปริมาณตะกอน	ประเภท	เครื่องที่ใช้	เหตุผล
โรงอาหาร	8 m³/day	Bio-sludge	Screw Press	เดินอัตโนมัติ เงียบ ไม่รบกวน
โรงงานสิ่งทอ	30 m³/day	Mix-sludge	Belt Press	ต้องรีดต่อเนื่อง 16 ชม./วัน
โรงชุบโลหะ	5 m³/day	Chem-sludge	Filter Press	ต้องได้กากแห้ง DS 40% ส่งเผา 101
โรงกลั่นน้ำมัน	—	Process-sludge	Centrifuge	ใช้อยู่ในกระบวนการผลิต

💰 การคำนวณจุดคุ้มทุน (Break-even)

1️⃣ โรงงานใหม่ → หา “ระยะทางคุ้มทุน” (Dist*)

ใช้สูตรจาก EP.3 ข้อ 7 เพื่อดูว่าถ้าอยู่ไกลพอ ควรรีดแห้งแค่ไหนถึงคุ้ม

2️⃣ โรงงานเดิม → หา “% ของแข็งใหม่ (DS1)” ที่ต้องทำได้เพื่อให้คืนทุนเครื่องใหม่

DS1 ≥ 1 / { 1/DS0 − [ CAPEX×CRF/365 + ΔOPEX ] / (DS_mass × K) }
โดย K = (Dist×Rhaul + Fee_wet)

ถ้าเครื่องใหม่รีดได้ %DS ≥ ค่า DS1 ที่คำนวณ → คุ้มทุนแน่นอน

💡 ตัวอย่าง

จากระบบเดิม 18%DS → ลงทุนเครื่องใหม่ 3 ล้าน (OPEX สูงขึ้น 600บ./วัน)
ส่งกำจัดเดิม 101, ระยะ 80 กม., Fee 900บ./ตัน, ขนส่ง 2.5บ./ตัน·กม.
→ ต้องรีดให้ได้ ≥ 27.7%DS (moisture ~72.3%) ถึงจะคุ้ม

💾การคำนวณจุดคุ้มทุน (Break-even) — เลือกเครื่องรีด/ปลายทางอะไรคุ้มกว่า?

เหมาะกับโรงงานใหม่ ที่ยังไม่มีเครื่องรีดตะกอน ยังไม่เคยส่งกำจัดตะกอน

"ฮั่นแน่ไม่รู้จัก 💾 ใช่มั้ยล่ะ ไม่เป็นไร มาดูแนวทางการคำนวณดีกว่า"

วิธีคิดสั้น ๆ (Framework)

อินพุตที่ต้องมี

ปริมาณของแข็งแห้งต่อวัน: DS_mass (ตัน/วัน)
% ของแข็งหลังรีด: DS% (เป็นทศนิยม เช่น 0.18, 0.22, 0.40)
ความจุรถบรรทุก: Truck_cap (ตัน/เที่ยว) หรือคิดเป็น “ตัน-กม.”
ระยะทางไป–กลับ: Dist_rt (กม./เที่ยว)
ค่า ขนส่ง:
- แบบ “ตัน–กม.” → Haul_rate_tkm (บาท/(ตัน·กม.))
- หรือแบบ “คิดเหมา/เที่ยว” → Haul_rate_trip (บาท/เที่ยว)
ค่า กำจัด (ขึ้นกับปลายทาง):
- 101 (ฝังกลบ/เผา/Co-incineration): มักคิด ตามน้ำหนักเปียก → Fee101_wet (บาท/ตันเปียก)
- 105 (รีไซเคิล): มักคิด ตามน้ำหนัก DS หรือรับซื้อ/ไม่มีค่าใช้จ่ายบางกรณี → Fee105_ds (บาท/ตัน DS)
- 106 (ปรับสภาพ/ผสมเชื้อเพลิง): มักคิด ตามน้ำหนักเปียก หรือค่าบริการเหมา → Fee106_wet (บาท/ตันเปียก)
ค่า O&M เครื่องรีด: Polymer + ไฟฟ้า + แรงงาน/บำรุงรักษา → OPEX_press (บาท/วัน)

คำนวณหลัก

น้ำหนักเปียกหลังรีด
Wet_mass = DS_mass / DS% (ตัน/วัน)
จำนวนเที่ยว/วัน (ถ้าคิดตามความจุรถ)
Trips = CEILING(Wet_mass / Truck_cap)
ค่าขนส่ง (เลือกสูตรตามรูปแบบที่ผู้รับจ้างคิดราคา)

แบบตัน–กม.: Transport = Wet_mass × Dist_rt × Haul_rate_tkm
แบบเหมา/เที่ยว: Transport = Trips × Haul_rate_trip

ค่ากำจัด (ขึ้นกับปลายทาง)

101: Disposal101 = Wet_mass × Fee101_wet
105: Disposal105 = DS_mass × Fee105_ds
106: Disposal106 = Wet_mass × Fee106_wet (และถ้ายังต้องส่งต่อ 101 ให้บวก “รอบสอง” เพิ่ม)

Total Cost/Day ของแต่ละทางเลือก = Transport + Disposal + OPEX_press

จากนั้นเทียบ “รวม/วัน” (หรือแปลงเป็น รวม/เดือน) ของ 3 ทางเลือก 101/105/106 และ 3 เครื่องรีด (Belt/Screw/Filter) เพื่อหาตัวที่ meet ทั้ง “กฎหมาย” และ “คุ้มจริง”

เกณฑ์ “Break-even” แบบเร็ว ๆ

ถ้าปลายทางคิดตาม น้ำหนักเปียก → หา %DS ที่ทำให้ ส่วนต่างค่าขนส่ง + ค่ากำจัด น้อยกว่าค่า OPEX ที่เพิ่มขึ้นจากการใช้เครื่องที่รีดได้แห้งกว่า (เช่น Filter)
ถ้าปลายทางคิดตาม น้ำหนัก DS → %DS “ไม่กระทบค่ากำจัด” แต่ช่วยลดค่าขนส่งล้วน ๆ (ยิ่งไกลยิ่งคุ้มที่จะรีดให้แห้ง)

ใช้อย่างไรให้ “Meet” จริง (กฎหมาย + เศรษฐศาสตร์)

ล็อก รหัสปลายทาง ให้ถูก (101/105/106) และถามผู้รับกำจัดว่า คิดตามน้ำหนักเปียกหรือ DS
เอาค่าจริง (เรทขนส่ง, ระยะทางไป–กลับ, เรทกำจัด) ใส่สูตรด้านบน
รันเทียบ 3 เครื่องรีด (Belt/Screw/Filter) → คุณจะเห็นคำตอบชัดว่า เครื่องไหน + ปลายทางไหน ทำให้ Total/วัน ต่ำสุด และ Meet compliance แน่นอน

ตัวอย่าง (ให้เห็น Sensitivity ของ %DS + ระยะทาง)

สมมติ:

DS_mass = 1.0 ตัน DS/วัน
ระยะทางไป–กลับ Dist_rt = 80 กม.
ค่าขนส่งแบบตัน–กม. Haul_rate_tkm = 2.5 บาท/(ตัน·กม.)
เรทกำจัด:
- 101: Fee101_wet = 900 บาท/ตันน้ำหนักเปียก
- 105: Fee105_ds = 4,000 บาท/ตัน DS
- 106: Fee106_wet = 700 บาท/ตันน้ำหนักเปียก
O&M เครื่องรีด/วัน (คร่าว ๆ):
- Belt: 1,200 บ./วัน
- Screw: 900 บ./วัน
- Filter press: 1,800 บ./วัน

กรณีเลือกเครื่องรีด

Belt (18% DS) → Wet_mass = 1/0.18 = 5.56 ตัน/วัน
Screw (22% DS) → Wet_mass = 1/0.22 = 4.55 ตัน/วัน
Filter press (40% DS) → Wet_mass = 1/0.40 = 2.50 ตัน/วัน

ค่าขนส่ง (ตัน–กม.)
Transport = Wet_mass × 80 × 2.5

Belt: 5.56 × 80 × 2.5 = 1,112 บ./วัน
Screw: 4.55 × 80 × 2.5 = 910 บ./วัน
Filter: 2.50 × 80 × 2.5 = 500 บ./วัน

ค่ากำจัด

ส่ง 101 (คิดตามตันน้ำหนักเปียก)
- Belt: 5.56 × 900 = 5,004 บ.
- Screw: 4.55 × 900 = 4,095 บ.
- Filter: 2.50 × 900 = 2,250 บ.
ส่ง 105 (คิดตามตันน้ำหนัก DS) = 1.0 × 4,000 = 4,000 บ. (เหมือนกันทุกเครื่อง เพราะคิดตาม DS)
ส่ง 106 (คิดตามตันน้ำหนักเปียก)
- Belt: 5.56 × 700 = 3,892 บ.
- Screw: 4.55 × 700 = 3,185 บ.
- Filter: 2.50 × 700 = 1,750 บ.

รวมต่อวัน (Transport + Disposal + OPEX)

ส่ง 101

Belt: 1,112 + 5,004 + 1,200 = 7,316 บ./วัน
Screw: 910 + 4,095 + 900 = 5,905 บ./วัน
Filter: 500 + 2,250 + 1,800 = 4,550 บ./วัน ✅ ถูกสุด

ส่ง 105

Belt: 1,112 + 4,000 + 1,200 = 6,312 บ./วัน
Screw: 910 + 4,000 + 900 = 5,810 บ./วัน ✅ ถูกสุด นิดหน่อย
Filter: 500 + 4,000 + 1,800 = 6,300 บ./วัน

ส่ง 106 (ปลายทางฐานะคนกลาง)

Belt: 1,112 + 3,892 + 1,200 = 6,204 บ./วัน
Screw: 910 + 3,185 + 900 = 4,995 บ./วัน ✅ ถูกสุด
Filter: 500 + 1,750 + 1,800 = 4,050 บ./วัน ✅ ถูกสุดถ้า 106 คือปลายทางสุดท้าย

หมายเหตุ: ถ้า 106 ยังต้อง “ส่งต่อ 101” ให้บวกขนส่ง/ค่ากำจัดรอบสองเพิ่ม

สรุปจากตัวอย่างนี้

ถ้าปลายทาง คิดตาม “ตันน้ำหนักเปียก” (เช่น 101/106 หลายแห่ง) → ยิ่ง %DS สูง ยิ่งคุ้ม; Filter press ชนะบ่อย
ถ้าปลายทาง คิดตาม “ตันน้ำหนัก DS” (เช่น 105 หลายเคส) → ค่ากำจัดเท่ากันทุกเครื่อง แต่ %DS สูงช่วยลดค่าขนส่ง; Screw มักสมดุลสุด
ระยะทางไกล (ตัน–กม. แพง) → %DS สูง “คุ้มขึ้นแบบทบกำลัง”

สมมติบรรทัดอินพุต :

B1=DS_mass (ตัน DS/วัน)
B2=DSA (เช่น 0.18)
B3=DSB (เช่น 0.22 หรือ 0.40)
B4=Dist (กม. ไป–กลับ)
B5=Rhaul (บาท/(ตัน·กม.))
B6=Fee_wet (บาท/ตันน้ำหนักเปียก) ; ถ้าเป็นปลายทางคิดตามตันน้ำหนัก DS ให้ปล่อยค่านี้ว่าง/ศูนย์
B7=Fee_ds (บาท/ตันน้ำหนัก DS) ; ใช้เมื่อคิดตามตัน DS
B8=OPEXA (บาท/วัน)
B9=OPEXB (บาท/วัน)

ค่าช่วยคำนวณ:

B11 = WetA = B1/B2
B12 = WetB = B1/B3
B13 = ΔWet = B11 - B12

ปลายทางคิดตามตันน้ำหนักเปียก (101/106):

B20 = TotalA = B11*B4*B5 + B11*B6 + B8
B21 = TotalB = B12*B4*B5 + B12*B6 + B9
B22 = Dist* = ((B9 - B8)/B13)*(1/B5) - (B6/B5)

ปลายทางคิดตามตันน้ำหนัก DS (105):

B30 = TotalA = B11*B4*B5 + B1*B7 + B8
B31 = TotalB = B12*B4*B5 + B1*B7 + B9
B32 = Dist* = ((B9 - B8)/B13)*(1/B5)

ใช้ Dist* เทียบกับระยะทางจริง B4 เพื่อสรุปฝั่งที่คุ้มกว่า
ใส่ชุดนี้เป็น 3 บล็อก (Belt / Screw / Filter) แล้วเปรียบเทียบรวม/วันได้ทันที

📝 ใช้ยังไงให้ชัดเจนในงานจริง

ใส่ตัวเลขจริง (DS_mass, DS% ของแต่ละเครื่อง, ระยะทาง, ค่า Haul, OPEX)
เลือก “โหมดคิดค่ากำจัด” ให้ตรงกับปลายทาง (101/105/106)
ดู Total/วัน และ/หรือดู Dist* → ตัดสินใจทันทีว่า เครื่อง + ปลายทางไหนคุ้มสุด และ meet compliance

💾 Breakeven สำหรับ “อัปเกรดเครื่องรีด” (ปลายทางเดิมคงที่)

กรณีนี้ สำหรับโรงงานที่มีระบบรีดตะกอนเดิม ที่ต้องการหาเครื่องใหม่ที่ใช่

นิยามตัวแปร (ย่อและตรงประเด็น)

DS_mass = ของแข็งแห้งต่อวัน (ตัน DS/วัน) [คงที่จากกระบวนการ]
DS0 = สัดส่วนของแข็งเดิม (เช่น 0.18 = 18% DS)
DS1 = สัดส่วนของแข็งใหม่หลังอัปเกรด (เช่น 0.22, 0.40 …) ← ค่าที่เราต้องหา
Wet0 = DS_mass/DS0, Wet1 = DS_mass/DS1 (ตันเปียก/วัน)
Dist = ระยะทางไป–กลับ (กม.)
Rhaul = ค่าขนส่ง (บาท/(ตัน·กม.)) หรือ ใช้แบบเหมา/เที่ยวก็ได้ (ดูโน้ตด้านล่าง)
Fee_wet = ค่ากำจัดคิดตาม “ตันเปียก” (บาท/ตันเปียก)
Fee_ds = ค่ากำจัดคิดตาม “ตัน DS” (บาท/ตัน DS)
OPEX0, OPEX1 = O&M/วัน ของเครื่องเดิมและเครื่องใหม่ (บาท/วัน)
CAPEX = เงินลงทุนเครื่องใหม่ (บาท)
Life = อายุคิดคำนวณ (ปี)
r = อัตราคิดลด/ต้นทุนเงินทุนต่อปี (เช่น 10%)

ใช้แบบง่าย: Payback → เอา CAPEX หารด้วย เงินประหยัดต่อปี
ใช้แบบพิถีพิถัน: Annualized CAPEX = CAPEX × CRF, โดย CRF = r(1+r)^Life / ((1+r)^Life − 1)

เคส A: ปลายทางเดิม “คิดตามตันเปียก” (เช่น 101/106 ส่วนใหญ่)

เงินประหยัดต่อวันจากการรีดให้แห้งขึ้น

Saving/day = (Wet0 − Wet1) × (Dist×Rhaul + Fee_wet) − (OPEX1 − OPEX0)
= DS_mass × (1/DS0 − 1/DS1) × K − ΔOPEX
โดย K = (Dist×Rhaul + Fee_wet) และ ΔOPEX = OPEX1 − OPEX0

เงื่อนไขคุ้มทุนแบบ Payback ≤ N ปี

Saving/day × 365 ≥ CAPEX / N

หรือคุ้มทุนแบบ Annualized (เทียบ/ปี)

Saving/year = [ DS_mass × (1/DS0 − 1/DS1) × K − ΔOPEX ] × 365
ต้องการ: Saving/year ≥ CAPEX × CRF

แกะหา DS1 (สัดส่วนของแข็งใหม่ขั้นต่ำให้คุ้ม)

DS_mass × (1/DS0 − 1/DS1) × K − ΔOPEX ≥ CAPEX × CRF / 365
⇒ (1/DS0 − 1/DS1) ≥ [ CAPEX×CRF/365 + ΔOPEX ] / (DS_mass × K)
⇒ 1/DS1 ≤ 1/DS0 − [ CAPEX×CRF/365 + ΔOPEX ] / (DS_mass × K)
⇒ DS1 ≥ 1 / { 1/DS0 − [ CAPEX×CRF/365 + ΔOPEX ] / (DS_mass × K) }

ได้ DS1 ขั้นต่ำที่ต้องทำให้ได้ (เช่นจาก 0.18 → ≥ 0.22)
ความชื้น (%) = 1 − DS% ดังนั้น %ความชื้นใหม่ขั้นต่ำ = 1 − DS1

เคส B: ปลายทางเดิม “คิดตามตัน DS” (เช่น 105 หลายกรณี)

ค่ากำจัด ไม่เปลี่ยน (คิดตาม DS) → เหลือผลต่าง ขนส่ง + ΔOPEX เท่านั้น

Saving/day = (Wet0 − Wet1) × (Dist×Rhaul) − ΔOPEX
เงื่อนไขคุ้มทุนแบบ Annualized:
[ (Wet0 − Wet1) × (Dist×Rhaul) − ΔOPEX ] × 365 ≥ CAPEX × CRF
แทน Wet = DS_mass/DS:
DS_mass × (1/DS0 − 1/DS1) × (Dist×Rhaul) − ΔOPEX ≥ CAPEX×CRF/365
⇒ DS1 ≥ 1 / { 1/DS0 − [ CAPEX×CRF/365 + ΔOPEX ] / (DS_mass × Dist×Rhaul) }

DS1 ขั้นต่ำ (Wet-based disposal: 101/106)

B20 = denom = (1/B2) - (B15/(B1*B12))
B21 = DS1_min = 1/ B20
B22 = Moisture_new_min = 1 - B21 // ความชื้นขั้นต่ำที่ต้องทำให้ต่ำกว่านี้

DS1 ขั้นต่ำ (DS-based disposal: 105)

B30 = denom2 = (1/B2) - (B15/(B1*(B3*B4)))
B31 = DS1_min2 = 1/ B30
B32 = Moisture_new_min2 = 1 - B31

หมายเหตุ: ถ้าใช้ ค่าขนส่งแบบเหมา/เที่ยว

คำนวณจำนวนเที่ยว/วันเดิม–ใหม่: Trips0 = CEILING(Wet0/Truck_cap) และ Trips1 = CEILING(Wet1/Truck_cap)
ให้แทน Dist×Rhaul ด้วย Haul_rate_trip และ Wet ด้วย Trips ในสูตรประหยัด/วัน
สูตร DS1 จะไม่เป็นเส้นตรง ต้อง “ลองค่า DS1” (Goal Seek) ใน Excel เพื่อหาจุดคุ้มทุน

🎯 วิธีใช้จริง (ขั้นตอนสั้น ๆ)

ใส่ตัวเลขจริงของโรงงาน (DS_mass, DS0, Dist, Rhaul, เรทกำจัด, OPEX เดิม/ใหม่, CAPEX, Life, r)
เลือกโหมดให้ตรงกับปลายทาง (101/106 → Wet-based; 105 → DS-based)
ดูผลลัพธ์ DS1_min → แปลเป็น %ความชื้นใหม่ขั้นต่ำ = 1 − DS1_min
เทียบกับสเปกเครื่องใหม่: ถ้าเครื่องทำได้ ≥ DS1_min (หรือความชื้น ≤ moisture ใหม่ขั้นต่ำ) → คุ้มทุน

อินพุต

B1 = DS_mass (ตัน DS/วัน)
B2 = DS0 (เช่น 0.18)
B3 = Dist (กม. ไป–กลับ)
B4 = Rhaul (บาท/(ตัน·กม.))
B5 = Fee_wet (บาท/ตันเปียก) ; ถ้าเป็น DS-based ให้ใส่ 0
B6 = OPEX0 (บาท/วัน)
B7 = OPEX1 (บาท/วัน)
B8 = CAPEX (บาท)
B9 = Life (ปี)
B10 = r (อัตราคิดลดต่อปี เช่น 0.10)

คำนวณช่วย

B12 = K = B3*B4 + B5
B13 = ΔOPEX = B7 - B6
B14 = CRF = (B10*(1+B10)^B9) / ((1+B10)^B9 - 1)
B15 = RHS_day = (B8*B14)/365 + B13 // ภาระรายวันเทียบเท่าทุน+ΔOPEX

🧪 ตัวอย่างสั้น (Wet-based: 101/106)

DS_mass=1.0 ตัน/วัน, DS0=0.18, Dist=80 กม., Rhaul=2.5 บ./(ตัน·กม.), Fee_wet=900 บ./ตัน,
OPEX0=1,200 บ./วัน, OPEX1=1,800 บ./วัน, CAPEX=3,000,000 บ., Life=8 ปี, r=10%

คำนวณ:

K = 80×2.5 + 900 = 1,100 บ./ตันเปียก
CRF ≈ 0.1874 → (CAPEX×CRF)/365 ≈ 1,541 บ./วัน
ΔOPEX = 600 → RHS_day = 2,141 บ./วัน
denom = (1/0.18) − (2141/(1×1100)) = 5.5556 − 1.9464 = 3.6092
DS1_min = 1/3.6092 = 0.277 → ต้องรีดให้ ≥ 27.7% DS
ความชื้นใหม่ขั้นต่ำ = 72.3% (จากเดิม 82%) → ต้องลดความชื้นลง ~9.7 จุดเปอร์เซ็นต์ จึงคุ้มทุน

แปลผล: ถ้าเครื่องใหม่ทำได้ ~28% DS ขึ้นไป (เช่น Filter Press หรือ Screw รุ่นที่จูนดีมาก) จะคุ้มทุน ภายใต้เงื่อนไขตัวอย่างนี้

📘 สรุป

อ่านมาถึงตรงนี้ได้ ตะกอนที่ขึ้นอืดแห้งพอดี จริงๆ คำนวณไม่ยากหรอก แค่เข้าใจอะไรคือ DS, Wet sludge นึกภาพในสมองให้ออก ชิวๆ

1️⃣ ไม่มีเครื่องรีด “ที่ดีที่สุด” — มีแต่เครื่องที่ “เหมาะกับกากของคุณที่สุด”
2️⃣ ถ้าปลายทางคิดค่ากำจัดตาม “ตันเปียก” → รีดแห้งไว้ก่อน มักคุ้มเสมอ
3️⃣ ถ้าปลายทางคิดตาม “ตัน DS” → ดูระยะทางกับ O&M เป็นตัวตัดสิน
4️⃣ การคิด “จุดคุ้มทุน” ควรทำก่อนตัดสินใจลงทุนเสมอ ไม่ใช่หลังติดตั้ง