🧊 1. โซนเสี่ยงหลักในโรงงานน้ำแข็ง (ต้องมี Ammonia Gas Detector)
ขอแบ่งง่าย ๆ เป็น 5 โซนหลัก:
-
ห้องเครื่องทำความเย็น (Compressor / Engine Room)
-
ดาดฟ้า Evaporative Condenser (Evap Zone)
-
จุดเติมแอมโมเนีย / ถังเก็บ (Ammonia Feed & Receiver Area)
-
บริเวณผลิตน้ำแข็ง / ห้องเย็น (Ice Plant / Cold Room)
-
จุดทางเข้า–ออก / ทางหนีไฟ (Access & Egress Zone)
⚙️ 2. หลักการวาง Ammonia Gas Detector
-
แอมโมเนีย เบากว่าอากาศ (ประมาณ 0.6 เท่า) → มีแนวโน้ม “ลอยขึ้นด้านบน” ในห้องปิด
-
แต่ในที่โล่งบนดาดฟ้า → “ทิศทางลม” สำคัญกว่า → ต้องวางตามทางลม
-
หลีกเลี่ยงมุมอับ / ช่องที่ลมไม่ถึง (หรืออย่างน้อยต้องรู้ว่ามันเป็น dead zone)
📍 3. ตำแหน่งแนะนำทีละโซน
3.1 ห้องเครื่องทำความเย็น (Compressor Room)
เป้าหมาย: ถ้ามีรั่วในห้องเครื่อง ต้องรู้ให้เร็วที่สุด ก่อนคนเข้าไป
แนะนำ:
-
ติด Ammonia Detector ใกล้หัวคอมเพรสเซอร์ / discharge line / oil separator
-
ใกล้ valve station ที่มีหน้าแปลน / packing เยอะ
-
ใกล้ fresh air intake / พัดลมดูดอากาศ (ถ้ามีรั่วจะถูกดูดผ่านจุดนี้)
ระดับติดตั้ง:
-
ติดสูง 💡 ประมาณ 20–30 ซม. ใต้เพดาน
เพราะ NH₃ จะลอยขึ้นด้านบนในห้องปิด
จำนวนคร่าว ๆ:
-
ห้องเล็ก < 30 m² → 1–2 ตัว
-
ห้องกลาง 30–80 m² → 2–3 ตัว
-
ห้องใหญ่ → เว้นระยะ 8–10 ม. / ตัว (ขึ้นกับ airflow)
3.2 ดาดฟ้า Evaporative Condenser (Evap Zone)
ตรงนี้คือ จุดที่ละเลยกัน เลยต้องจัดเต็มหน่อย 😅
จุดที่ควรติด:
-
ใต้ชุด พัดลม Evap (Fan discharge area)
-
ใต้แนว ท่อ header แอมโมเนีย (suction / discharge / liquid line)
-
ใกล้ จุดที่คนขึ้นไปทำงานบ่อย (แพลตฟอร์ม, บันไดขึ้น)
ระดับติดตั้ง:
-
ให้ติดที่ สูงจากพื้น 0.5–1.0 ม. (ระดับหน้าอก/เอว)
เพราะเป็นพื้นที่กลางแจ้ง ลมพัด → ชั้นก๊าซจะไม่คงตัวเหมือนในห้อง
ทริกสำคัญ:
-
ดู ทิศทางลมประจำ (prevailing wind) ว่า ลมส่วนใหญ่พัดทิศไหน
→ ติด detector “ด้านเหนือลม” (upwind) ใต้พัดลม และ “ด้านใต้ลม” อย่างน้อยอีก 1 จุด -
ถ้าพัดลมหลุด/ท่อแตกอีก → ก๊าซจะโดนพัดกระจายออกจาก Evap → detector แถวนี้ต้องเจอก่อนชาวบ้านได้กลิ่น
3.3 โซนเติมแอมโมเนีย / ถังเก็บ (Ammonia Feed & Receiver)
นี่คือ Critical Zone สำหรับติดตั้ง Ammonia Detector โรงอื่นได้เลย 🔥
จุดนี้มี:
-
ถังรับ (Receiver)
-
จุดเติมแอมโมเนียจากรถ / ถัง
-
Valve หลายตัว, Relief valve, purge point ฯลฯ
ตำแหน่งติดตั้ง:
-
ใกล้ จุดต่อสายเติมแอมโมเนีย (charging connection)
-
ใกล้ Receiver / King valve / main isolation valve
-
ใต้หลังคา / canopy (ถ้ามี) เพราะก๊าซจะลอยสะสมอยู่ด้านบน
ระดับติดตั้ง:
-
ถ้าเป็นใต้หลังคาโล่ง → ติด สูงใกล้เพดาน (หรือคาน)
-
ถ้ากลางแจ้งจริง ๆ → ติด สูงจากพื้น 1.0–1.5 ม. ใกล้จุดต่อสาย
3.4 โซนผลิตน้ำแข็ง / ห้องเย็น (Ice Production / Cold Room)
โซนนี้ไม่ได้เสี่ยงเท่าห้องเครื่อง แต่ถ้ารั่วแล้ว “คนอยู่ข้างในอาจไม่รู้ตัวทันที”
ควรมี Gas Detector:
-
ในห้องเย็นใหญ่ หรือบริเวณทำงานที่มีคนเข้า–ออกทั้งวัน
-
ใกล้ valve station ของ evaporator ภายในห้อง
-
ใกล้ ประตูหลัก (เพื่อเตือนทั้งคนใน–คนนอก)
ระดับติดตั้ง:
-
ห้องเย็น: ติดที่ ระดับศีรษะ 1.5–1.8 ม. เพราะคนหายใจในโซนนี้พอดี
-
ถ้ามีคอยล์บนเพดาน → อาจติดเพิ่มเป้นตัวที่สองในระดับสูง (ถ้ามีงบ)
3.5 ทางเข้า–ออก / ทางหนีไฟ
ตรงนี้ไม่ได้เป็นจุดรั่ว แต่เป็น จุดที่คนต้องรู้ก่อนเข้าโซนเสี่ยง
แนะนำ:
-
ติด Detector + Beacon (ไฟหมุน + เสียง)
ที่ทางขึ้นดาดฟ้า และหน้าห้องเครื่อง -
ถ้า Gas เกินค่า → ห้ามขึ้น / ห้ามเข้า โดยอัตโนมัติ
📊 4. ตัวอย่าง “Layout คร่าว ๆ” สำหรับโรงงานน้ำแข็ง
ลองนึกภาพจากมุมบน (Top View) แบบง่าย ๆ:
-
Zone A – ห้องเครื่อง
-
Detector A1, A2 → ใกล้คอมเพรสเซอร์ / oil separator / fire door
-
-
Zone B – ดาดฟ้า EVAP
-
Detector B1 → ใต้พัดลมตัวกลาง
-
Detector B2 → ใต้ header ฝั่งลมออก
-
Detector B3 → ใกล้บันไดขึ้น–ลง (พร้อม beacon + alarm)
-
-
Zone C – Ammonia Feed & Receiver
-
Detector C1 → ใกล้ receiver
-
Detector C2 → ใกล้ charging point / ท่อเติม
-
-
Zone D – พื้นที่ผลิตน้ำแข็ง / ห้องเย็น
-
Detector D1 → ในห้องเย็นใหญ่ (ระดับศีรษะ)
-
Detector D2 (optional) → valve station ของ evaporator
-
ภาพรวมความปลอดภัย “เปลี่ยนจากแค่มี Ammonia Gas detector เป็นมีระบบเฝ้าระวังจริงจัง”