คุณลักษณะของน้ำ – เข้าใจน้ำ...ก่อนจะออกแบบระบบให้เข้าใจเรา

“ถ้าไม่รู้จักน้ำ... ก็เหมือนออกแบบระบบให้คนแปลกหน้า” 😎

การออกแบบและควบคุมระบบผลิตน้ำ ระบบบำบัดน้ำเสีย
และระบบรีไซเคิลน้ำอย่างมีประสิทธิภาพ
ต้องเริ่มจากการ เข้าใจ “ตัวตนของน้ำ” ก่อน
เพราะน้ำแต่ละแหล่งไม่เหมือนกัน — มีบุคลิกเฉพาะตัว
ทั้งในด้าน กายภาพ เคมี และชีวภาพ

คุณลักษณะทางชีวภาพ – โลกของสิ่งมีชีวิตในน้ำ

ในน้ำไม่ได้มีแค่สาร... แต่มันมีชีวิต 🌿
การศึกษาด้านชีวภาพคือการดูว่าในน้ำมีใครอยู่ และพวกเขาทำงานอย่างไร

สิ่งที่เราสนใจคือ:
1️⃣ ชนิดของจุลินทรีย์ที่พบ (Bacteria, Protozoa, Algae ฯลฯ)
2️⃣ จุลินทรีย์ก่อโรค (Pathogens) ที่อาจปนเปื้อน
3️⃣ สิ่งมีชีวิตชี้วัดคุณภาพน้ำ (Indicator Organisms) เช่น Daphnia, Rotifer
4️⃣ ผลของสิ่งมีชีวิตต่อระบบบำบัด

💬 และนี่คือจุดที่ Aceken ชอบพูดเสมอ:

“ระบบบำบัดทางชีวภาพ คือการ matchmaking ระหว่างของสกปรก กับสิ่งที่ชอบกินของสกปรก” 😎
จุลินทรีย์ได้อาหาร ส่วนโรงงานได้ระบบที่สะอาดขึ้นทุกวัน

คุณลักษณะทางกายภาพ – สิ่งที่มองเห็นและสัมผัสได้

น้ำที่ดูใส... ไม่ได้แปลว่าสะอาดเสมอไป
ในทางวิศวกรรม เราจะวัดลักษณะกายภาพของน้ำ
เพื่อรู้ว่าน้ำนี้ “หนัก เบา ขุ่น เค็ม เหม็น หรือร้อน” แค่ไหน

ค่าหลักที่ใช้ประเมิน:

• สี (Color) – ถ้าน้ำเข้ม แปลว่าแสงลงไปไม่ถึง จุลินทรีย์ไม่ชอบแน่

• ความขุ่น (Turbidity) – วัดสารแขวนลอยในน้ำ; น้ำขุ่นมาก = ใช้คลอรีนฆ่าเชื้อมาก

• ของแข็งทั้งหมด (Total Solids – TS) = TSS + TDS
  บอกได้ทั้งความสกปรกและความเค็มของน้ำ

• กลิ่น (Odor) – กลิ่นไข่เน่า = จุลินทรีย์หายใจไม่ออก

• อุณหภูมิ (Temperature) – น้ำร้อนเกินไป ออกซิเจนละลายน้อยลง

💬 “ในห้องแลปเราเรียกมันว่า Physical Parameters แต่ในชีวิตจริง...มันคือ ‘สัญญาณเตือนจากน้ำ’”

คุณลักษณะทางเคมี – เรื่องราวเบื้องหลังโมเลกุล

น้ำไม่เคยว่างเปล่า — มันเต็มไปด้วยของที่ “ละลายอยู่” ทั้งอินทรีย์และอนินทรีย์

🔹 สารอินทรีย์ (Organic Compounds)

ประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน และสารเคมีจากกระบวนการผลิต
สารเหล่านี้ย่อยสลายได้บ้าง ไม่ได้บ้าง
เลยต้องวัดค่า “ความสกปรกเชิงออกซิเจน” เพื่อประเมินภาระระบบ

💬 “BOD คือสิ่งที่จุลินทรีย์กินได้จริง ส่วน COD คือสิ่งที่เราคิดว่ามันกินได้…แต่ยังไม่แน่ใจ” 😅

🔹 สารอนินทรีย์ (Inorganic Compounds)

ประกอบด้วยแร่ธาตุและสารเคมีต่าง ๆ เช่น pH, Alkalinity, Nitrogen, Phosphorus, Sulfur, Heavy Metals

จุดที่ต้องรู้:

• pH บอกความเป็นกรด–ด่างของน้ำ

• Alkalinity ใช้ดู buffer ของน้ำ ว่าพร้อมรับมือกับสารเคมีไหม

• ฺBOD:N:P ratio = 100:5:1 (BOD:N:P) → อัตราส่วนทองคำของระบบชีวภาพ

• Heavy Metals เช่น Cd, Cr, Pb ถ้ามีมากเกินไป ระบบจุลินทรีย์จะ “น็อกก่อนเริ่มงาน”

• Sulfur / H₂S ทำให้เกิดกลิ่นไข่เน่าและภาวะไร้ออกซิเจน

💬 “ของบางอย่างในน้ำมีนิดหน่อยดี มีมากไป...ระบบพัง”