นี่คือสองค่าคลาสสิกที่ใช้ประเมิน “สภาพตะกอน” ในระบบบำบัดน้ำเสียแบบ Activated Sludge
แต่หลายคนใช้ผิดจนระบบพังมาแล้วนักต่อนัก 😂

มาดูแบบแบ่งเป็นข้อ ๆ เลย:

1) MLSS = มวลของแขวนลอยทั้งหมดในถัง (All Solids)

Mixed Liquor Suspended Solids

• วัดเป็น mg/L

• คือ ของแข็งทั้งหมด ที่แขวนลอยอยู่ในถังเติมอากาศ
  (รวมจุลินทรีย์ + ดินทราย + สารอินทรีย์ + สารอินทรีย์ที่ย่อยยาก(Refractory Organics)*** + silica ฯลฯ)

• ใช้ดู “ความหนาแน่นรวม” ของตะกอน

📌 นึกภาพง่าย ๆ
MLSS = คนทั้งหมดในฟิตเนส (ทั้งคนจริง + หุ่นโชว์ + กระเป๋าวางเก้าอี้ 😂)

2) MLVSS = มวลของแขวนลอยที่เป็นอินทรีย์ (จุลินทรีย์จริง)

Mixed Liquor Volatile Suspended Solids

• วัดเป็น mg/L

• คือ ส่วนที่เป็นอินทรีย์ล้วน ๆ หลังเผาที่ 550°C
  (พวกอนินทรีย์จะเหลือเป็นขี้เถ้า)

• ตัวนี้แหละคือ จำนวนจุลินทรีย์ที่ทำงานจริง ในระบบ

📌 นึกแบบ Aceken:
MLVSS = คนจริงที่ออกกำลังกาย
MLSS = คนจริง + หุ่น + กระเป๋า + ฝุ่นที่ห้อยติดมาด้วย

🔢 สรุปสูตรง่าย ๆ

MLSS = MLVSS + ส่วนที่ไม่ใช่อินทรีย์ (Inorganic Solids)

ดังนั้น
MLSS จะมากกว่า MLVSS เสมอ

อัตราส่วนทั่ว ๆ ไปในระบบดี ๆ คือ

• MLVSS ≈ 65–75% ของ MLSS

• ถ้าต่ำกว่า 50% → ตะกอนแก่/มีดินทรายปนเยอะ

• ถ้าสูงกว่า 80% → ระบบอ่อนแอหรือ under-loaded

📌 ตัวอย่างของจริงแบบเลขสวย(แทงหวยก็ถูก)

ถ้า MLSS = 4,000 mg/L
MLVSS มักอยู่ประมาณ 2,800–3,200 mg/L

→ ระบบกำลังสวย ✨
→ จุลินทรีย์แข็งแรง
→ ตะกอนตกดี (ถ้า SV30 อยู่ 100–150 mL/L)

🧠 ใช้ค่าไหนตอนไหน?

✔️ MLSS — ใช้ดูความหนาแน่นรวม

• เช็กว่า sludge หนาเกิน/บางเกิน

• ใช้คำนวณ SRT, F/M

✔️ MLVSS — ใช้ดู “ชีวภาพจริง”

• ใช้คำนวณ F/M ratio แบบแม่น ๆ

• ใช้ประเมิน biomass

• ใช้ตอนปรับ DO, air flow, SRT

พูดง่าย ๆ:

MLSS = น้ำหนักรวม
MLVSS = น้ำหนักของสิ่งที่ทำงานได้จริง

⚡ สรุปแบบ Aceken (อ่านเร็ว 5 วิ)

🧪 ตัวอย่างของ “สารอินทรีย์ที่ย่อยได้… แต่ต้องใช้เวลาเป็นศตวรรษ”

• lignin (กว่าจะย่อย → ระดับปี–ทศวรรษ)

• humic acid (ระดับทศวรรษ)

• สี azo (บางแบบระดับร้อยปี)

• aromatic rings หลายชั้น (โครงสร้างเสถียรเกินไป)

• polymer cross-linked (ต้องแตกโครงสร้างก่อน)

ในระบบบำบัดน้ำเสียที่มีเวลา “เฉลี่ย 4–20 ชั่วโมง”
สารพวกนี้ = ย่อยไม่ได้ในเชิงปฏิบัติ

🧠 สรุปสวย ๆ

“สารอินทรีย์บางชนิด แม้ตามทฤษฎีจะย่อยสลายได้ แต่ต้องใช้เวลานานมากในระดับหลายสิบปี–หลายร้อยปี จุลินทรีย์ในระบบบำบัดจริงจึงแทบย่อยไม่ได้ เราจึงจัดมันเป็น ‘สารอินทรีย์ที่ย่อยยากมาก’ หรือ Refractory Organics”