1) ค่าการออกแบบหลัก (Design Parameters)
| หมวด | พารามิเตอร์ | ค่าทั่วไป/ช่วงแนะนำ | หมายเหตุวิศวกรรม |
|---|---|---|---|
| อัตราลม | Air flow rate (Qₐ) | 40–60 m³/m²·h | อิงพื้นที่หน้าตัดถัง (Area, m²) ไม่ใช่ปริมาตรถัง |
| อัตราน้ำร่วม | Co-current water flow | 2–5 m³/m²·h (ถ้ามี) | ช่วยลดการพ่นฝุ่นสารกรอง ปรับ “ลื่นไหล” ของ bed |
| สัดส่วน | Air : Water ratio | 10:1 ถึง 20:1 (โดยปริมาตร) | ใช้เป็นจุดเริ่มต้น แล้วจูนจากสภาพจริง |
| แรงดัน | Blower discharge pressure | 0.3–0.6 bar(g) | เผื่อ headloss ใน diffuser/ท่อ (~20–30 kPa) |
| การกระจายลม | Diffuser layout | Cross header / Radial | เป้าหมาย: Velocity สม่ำเสมอทั้งก้นถัง |
| ระดับน้ำ | Water level during air | ต่ำกว่า feed inlet 150–300 mm | ป้องกัน overflow & เพิ่ม shear ที่ bed |
| สารกรอง | Bed expansion (with air) | 20–40% (เฉพาะ Effective bed) | ห้ามให้ supporting bed ขยับ! |
| เวลา | Air scour duration | 3–8 นาที/รอบล้าง | เพิ่มหรือลดตามความสกปรกจริง |
| วัสดุ | Piping & diffuser material | SS316L / UPVC / PP | เลือกตามเคมี–อุณหภูมิและงบประมาณ |
| ออโตเมชัน | Valve/PLC sequence | Air → (Air+Water) → Backwash → Slow → Fast | ล็อก interlock ป้องกันการเปิดวาล์วผิดลำดับ |
สูตรคำนวณเบื้องต้น: Qₐ (m³/h) = พท.หน้าตัดถัง (m²) × 40–60
ตัวอย่าง: ถัง Ø1.6 m → A = 2.01 m² → Qₐ ≈ 80–120 m³/h
2) การตรวจเช็กระหว่างเดินระบบ (O&M Checklist)
| รายการ | วิธีตรวจ | เกณฑ์/สเปก | ความถี่ |
|---|---|---|---|
| แรงดันลมหน้า diffuser | เกจ/ทรานส์ดิวเซอร์ | 0.3–0.6 bar(g) คงที่ | ทุกครั้งก่อนล้าง |
| อัตราลมรวม | แมสโฟลว์/โรตาเมตร | ตรงตาม design ±10% | ทุกครั้งก่อนล้าง |
| การกระจายลม | สังเกตฟองทั่วก้นถัง | ไม่มี dead zone / jet แรงจุดเดียว | รายสัปดาห์ |
| ระดับน้ำระหว่าง air | Sight glass/level | ต่ำกว่า feed inlet 150–300 mm | ทุกครั้งก่อนล้าง |
| Bed expansion | สเกลบนถัง/วัดระดับ | 20–40% ของ effective bed | รายสัปดาห์ |
| ΔP ถังกรอง (ก่อน–หลังล้าง) | DP gauge | ลดลงชัดเจนหลังล้าง ≥20–40% | ทุกครั้งหลังล้าง |
| เสียง/สั่นสะเทือน blower | การได้ยิน/ไวบ์ฯเบื้องต้น | ไม่มีเสียงผิดปกติ | รายสัปดาห์ |
| วาล์ว & ซีล | สังเกตการรั่ว/ตำแหน่ง | ไม่รั่ว ไม่คา | รายสัปดาห์ |
| หัวจ่ายลมอุดตัน | สังเกตฟอง/ΔP | ถ้าฟองหายบางโซน → ล้าง | รายเดือน |
| ฟิลเตอร์อากาศเข้า | ทำความสะอาด/เปลี่ยน | สะอาด ไม่ตัน | รายเดือน |
3) ดีไซน์เพื่อซ่อมบำรุงอย่างรวดเร็ว (Quick Maintenance)
| จุดออกแบบ | แนวทางแนะนำ | ทำไมสำคัญ |
|---|---|---|
| ถอดยกชุด diffuser | Guide rail / Swing arm + Quick coupling | ยกขึ้นจากผิวน้ำได้ ไม่ต้อง empty tank |
| แยกโซนลม | Sectional manifold + isolation valves | ปิดซ่อมเฉพาะโซนที่ตัน |
| ไล่อากาศ | Air release / vacuum break | กัน water hammer & backflow |
| ช่องเปิด | Manhole บน–ข้าง | เข้าถึงได้จริงตอนล้าง/ตรวจ |
| จุดวัด | เกจ/พอร์ตทดสอบก่อน–หลัง diffuser | รู้ว่าตันตรงไหนแบบมีหลักฐาน ไม่เดา |
4) ลำดับควบคุม (Sequence) ที่แนะนำ
-
Air only 3–5 นาที → เช็กฟองทั่วถัง
-
Air + small water 1–2 นาที → เพิ่ม shear/พาอนุภาคลอย
-
Backwash (water upflow) 8–15 นาที → ตั้งเป้า expansion 40–50% (เฉพาะ effective bed)
-
Slow rinse 5–10 นาที → เคลียร์อนุภาคค้าง
-
Fast rinse 3–5 นาที → น้ำออกใส พร้อมกลับสู่บริการ
มุกจำง่าย: “ลม–ล้าง–ลื่น–ใส” (Air → Backwash → Slow → Fast) 😄
5) เกณฑ์ประสิทธิภาพหลังล้าง (Pass/Fail Quick Check)
-
ΔP ถัง ลดลง ≥ 20–40% เมื่อเทียบก่อนล้าง
-
Turbidity น้ำออก ระหว่าง fast rinse ลดจนคงที่ (เช่น <1–2 NTU สำหรับน้ำสะอาด)
-
ไม่มี dead zone ของฟองในเฟืองก้นถัง
-
ไม่เกิด bed mixing: ชั้นรอง (supporting bed) ไม่ขยับ/ปนกับชั้นกรอง
6) ท็อปทิปส์ (เพื่อกัน “ล้างจนถังงอ”)
-
เริ่มที่ 40 m³/m²·h แล้วค่อย ๆ ไต่ขึ้น—อย่ากระโดดไป 60 ตั้งแต่รอบแรก
-
ถ้าฟอง “พ่นเป็นมังกร” ที่มุมเดียว → ปรับสมดุลท่อ header/เจาะรูใหม่
-
ระดับน้ำอย่าลืม—ต่ำไปลมจะ “แสลม” สารกรอง สูงไป shear จะดรอป
-
ถ้าตันบ่อย ให้ใส่ แผนล้างหัวจ่าย (CIP อ่อน ๆ) รายไตรมาส
