ถ่านกัมมันต์ ชนิดเม็ด (Granular Activated Carbon : GAC)
ถูกใช้เป็นสารดูดซับให้บริสุทธิ์มาตั้งแต่ปี 2517 ซึ่งได้รับการรับรองจาก American Water Works Association (AWWA)
GAC ปริมาณ 1 กรัม มีพื้นที่ผิวมากกว่า 1,000 ตารางเมตร ปัจจุบันถ่านกัมมันต์มีการผลิตออกมาในหลายรูปแบบ และถูกนำมาใช้งานทั้งในบ้านเรือน การค้า และอุตสาหกรรม เพื่อกำจัดสิ่งปนเปื้อนออกจากน้ำ อากาศ ของเหลว และก๊าซ
GAC กับ PAC
GAC มีขนาดอนุภาคใหญ่กว่าแบบผงถ่านกัมมันต์ (Powdered activated carb : PAC)
ซึ่งมีพื้นที่ผิวสัมผัสมากกว่า PAC เริ่มมีการนำมาใช้มากขึ้นเนื่องจากราคาถูกและมีความยืดหยุ่นในการใช้งาน โดยเฉพาะการนำมาใช้เป็นยารักษาโรคซึ่งจำเป็นจะต้องมีการปรับขนาดปริมาณ PAC ให้เหมาะกับการรักษา เช่น การรักษาอาการท้องเสีย เป็นต้น PAC ยังสามารถปรับปริมาณให้เหมาะสมเพื่อจัดการกับระดับสารปนเปื้อนในการใช้ในระบบบำบัดน้ำเสีย(Wastewater Treatment) อย่างไรก็ตาม PAC มีค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานสูงหากใช้อย่างต่อเนื่อง ไม่สามารถ Regenerate ใหม่ได้ ก่อให้เกิดกากตะกอนจำนวนมาก และผงถ่านสามารถผ่านแผ่นกรองทำให้เกิดปัญหาน้ำออกที่สกปรก นอกจากนี้ฝุ่นที่เกิดจากอนุภาคขนาดเล็กของ PAC ยังทำให้เกิดปัญหาการจัดการที่ยากเช่นเดียวกับปัญหาการติดไฟ
GAC จึงกลายเป็นตัวเลือกที่ประหยัดมากกว่าในระบบบำบัดน้ำซึ่งต้องควบคุมรสชาติและกลิ่นอย่างต่อเนื่อง
ข้อเสียของ GAC : ราคาสูง, การใช้งานอาจมีเชื้อแบคทีเรียเจริญแต่สามารถควบคุมได้โดยการใช้คลอรีนอิสระที่เหลือ และการออกแบบถังกรองคาร์บอน ควรเลือกใช้ชนิด Perforated Plate ซึ่งมี strainer แทนแบบก้างปลา ซึ่งมักจะบรรจุกรวดทรายด้านล่าง ซึ่งจะยิ่งทำให้เกิดเชื้อแบคทีเรียเจริญมากยิ่งขึ้น
รูปแสดง GAC และ PAC
